Diyarbakır Gezi Rehberi: Gidilmesi, Görülmesi Gereken 13 Yer

Diyarbakır, Dicle Nehri kıyısında yer alan Türkiye’nin güneydoğusundaki en büyük şehirdir. Diyarbakır 1,7 milyondan fazla nüfusa sahiptir. Milattan önce 10. yüzyılda Asurlular tarafından kurulan kent, zengin bir tarihe sahiptir. Orta Çağ’dan beri önemli bir ticaret merkezi olmuştur ve şimdi büyük bir sanayi ve ticaret merkezidir.

Diyarbakır, 2019 yılı itibariyle 1.735.831 nüfusu ile Türkiye’nin güneydoğusundaki en büyük şehri ve ülkenin dördüncü büyük şehridir. Şehir, Dicle Nehri kıyısında yer alır ve Diyarbakır ilinin idari merkezidir. Nüfusun çoğunluğu Kürt, önemli bir azınlığı ise Arap, Süryani ve Ermenilerden oluşuyor.

Diyarbakır güçlü ve çeşitliliğe sahip bir ekonomiye sahiptir. Şehir, büyük bir tarım pazarı ve bir dizi gıda işleme tesisi ile büyük bir tarım merkezidir. Aynı zamanda tekstil, deri eşya ve diğer ürünler üreten birkaç büyük fabrika ile önemli bir sanayi merkezidir. Şehir aynı zamanda büyük bir havaalanı, birkaç demiryolu hattı ve büyük bir otobüs istasyonu ile önemli bir ulaşım merkezidir. Turizm, bir dizi tarihi yeri ve kültürel çekiciliğiyle ekonominin önemli bir parçasıdır.

Diyarbakır, dünyanın en uzun ve en iyi korunmuş surları arasında yer alan antik surlarıyla tanınır. Duvarlar siyah bazalttan yapılmıştır ve bazı yerlerde yüksekliği 12 metreyi bulmaktadır. Şehirde ayrıca çok sayıda tarihi cami, kilise ve diğer anıtlar bulunmaktadır.

Şehir, yıl boyunca gerçekleşen birçok geleneksel festival ve etkinlikle canlı bir kültüre ev sahipliği yapmaktadır. Yerel malzemelerle hazırlanan çeşitli yemeklerin yer aldığı lezzetli mutfağıyla da bilinir. Diyarbakır, ziyaretçilerine zengin tarihini ve kültürünü keşfetme şansı sunan popüler bir turizm merkezidir. Ayrıca bölgenin eşsiz atmosferini yaşamak için harika bir yerdir.

Osmanlı Döneminde Diyarbakır

Diyarbakır’da Osmanlı dönemi 1515 yılında şehrin Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesiyle başlamıştır. Bu dönemde Diyarbakır, bölgede önemli bir idari merkezdi ve nüfusu önemli ölçüde arttı. Şehir aynı zamanda Anadolu ile Orta Doğu arasındaki kervan ticaretinin önemli bir merkeziydi.

Osmanlı döneminde Diyarbakır önemli bir kültür ve ilim merkeziydi ve birçok önde gelen ilim ve aydına ev sahipliği yapmıştır. Şehir aynı zamanda önemli bir dini yaşam merkeziydi ve birçok cami, medrese ve diğer dini kurumlara ev sahipliği yapıyordu.

Şehir ayrıca önemli bir askeri faaliyet merkeziydi ve Osmanlı döneminde birçok önemli savaşa sahne oldu. 1639’da Osmanlı ordusu Diyarbakır Savaşı’nda Safevi güçlerini yendi ve 1683’te şehir, Osmanlı güçlerinin Kutsal Roma İmparatorluğu’nun güçlerini yendiği Diyarbakır Savaşı’nın yapıldığı yerdi. Diyarbakır’da Osmanlı dönemi, 1918’de şehrin İngiliz kuvvetleri tarafından ele geçirilmesiyle sona erdi.

Atatürk Döneminde Diyarbakır

Atatürk, 1921 ve 1922 yıllarında Diyarbakır’ı ziyaret etmiş ve kent halkı tarafından büyük bir coşkuyla karşılanmıştır. Atatürk ziyaretleri sırasında kentte konuşmalar yapmış, halkı özgürlük ve bağımsızlık için mücadele etmeye teşvik etmiştir.

Atatürk ayrıca şehirde Diyarbakır Harp Okulu’nu kurdu. Akademi, Türk askeri güçlerinin eğitimi ve savaşa hazırlanmasından sorumluydu. Atatürk ayrıca bölgedeki ilk üniversite olan Diyarbakır Devlet Üniversitesi’ni de kurdu. Üniversite, şehir halkını eğitmek ve onlara modern bir ulus inşa etmek için gerekli bilgi ve becerileri sağlamaktan sorumluydu. Atatürk ayrıca şehirde yol, köprü ve kamu binaları gibi çeşitli altyapı projelerini başlattı. Ayrıca şehrin ekonomik kalkınmasını desteklemek için Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası’nı kurdu.

Atatürk’ün Diyarbakır’daki çabaları, Türk Kurtuluş Savaşı’nın başarıya ulaşmasında ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda etkili olmuştur. Şehir hala ülkenin en önemli şehirlerinden biri olarak kabul ediliyor ve önemli bir turizm merkezi.

Diyarbakır Gezilecek Yerler

Diyarbakır, tarihi dokusuyla mutlaka gidip gezilecek bir şehirdir. Türkiye’nin güneydoğusundaki en büyük şehirdir ve zengin kültürel mirasıyla bilinir. Diyarbakır Ulu Camii, Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri gibi birçok tarihi mekana ev sahipliği yapmaktadır. Şehir ayrıca çeşitli restoranlar, barlar ve kulüplerle hareketli bir gece hayatına sahiptir.

Diyarbakır gezilecek yerlerden bazıları:

1. Diyarbakır Surları
2. Diyarbakır Ulu Camii
3. Diyarbakır Botanik Parkı
4. Diyarbakır Kalesi
5. Diyarbakır Müzesi
6. Diyarbakır Çarşısı
7. Diyarbakır Saat Kulesi
8. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi
9. Diyarbakır Surp Giragos Ermeni Kilisesi
10. Hz. Süleyman Türbesi
11. Behrampaşa Camii
12. Hasan Paşa Hanı
13. Meryem Ana Süryani Antik Kilisesi

Diyarbakır Surları

Diyarbakır surları, Türkiye’nin güneydoğusundaki Diyarbakır şehrinin etrafına inşa edilmiş bir dizi savunma duvarıdır. 6 km boyunca uzanan ve yer yer 12 m yüksekliğe ulaşan surlar, dünyanın en büyük ve en etkileyici surları arasında yer almaktadır. MS 4. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen surlar, daha sonra Bizanslılar ve Selçuklu Türkleri tarafından genişletilmiş ve sağlamlaştırılmıştır.

Duvarlar siyah bazalt taşından yapılmıştır ve yazıtlar ve kabartmalarla süslenmiştir. Duvarlar iç ve dış duvar olmak üzere ikiye ayrılmıştır. İç duvarlar MS 4. yüzyıla kadar uzanan en eski surlardır, dış duvarlar ise 12. yüzyılda eklenmiştir. Duvarlar 82 kule, dört ana kapı ve iki ikincil kapı ile noktalanmıştır.

Surlar tarihi boyunca birçok kez hasar görmüş ve restore edilmiştir. Bugün, surlar popüler bir turistik gezi merkezidir ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almaktadır. Surlar aynı zamanda Diyarbakır Ulu Camii ve Diyarbakır Kalesi de dahil olmak üzere çeşitli kültürel ve dini mekanlara ev sahipliği yapıyor.

Diyarbakır Ulu Camii

Diyarbakır Ulu Camii, tarihi bir camidir. Bölgedeki en eski ve en önemli camilerden biridir ve yüzyıllardır önemli bir din ve kültür merkezi olmuştur. Cami aslen 8. yüzyılda Emevi Halifesi I. Velid tarafından yaptırılmış, daha sonra 11. yüzyılda Selçuklu Sultanı Alparslan tarafından yenilenip genişletilmiştir.

Cami, büyük bir merkezi kubbe ve dört minare ile geleneksel İslami tarzda inşa edilmiştir. Cami, Selçuklu döneminden kalma güzel çini işçiliği ile de tanınmaktadır. Ziyaretçiler caminin içinde mermer mihrap (niş) ve mermer minber (minber) dahil olmak üzere bir dizi antik eseri görebilirler. Cami bugün hala aktif bir ibadet yeridir ve popüler bir turizm merkezidir.

Diyarbakır Botanik Parkı / Hevsel Bahçeleri

Diyarbakır Botanik Parkı olarak da bilinen Diyarbakır Hevsel Bahçeleri, Türkiye’nin Diyarbakır şehrinde bulunan büyük bir halk parkıdır. 4. yüzyıla kadar uzanan bir geçmişe sahip, bölgenin en eski ve en önemli yeşil alanlarından biridir. Park yaklaşık 500 hektarlık bir alanı kaplar ve çok çeşitli flora ve faunaya ev sahipliği yapar.

Park, Hevsel Bahçeleri ve Botanik Parkı olmak üzere iki ana bölüme ayrılıyor. Hevsel Bahçeleri, çeşitli ağaçların, çalıların ve çiçeklerin yanı sıra çeşitli kuşların ve diğer vahşi yaşamın bulunduğu bir dizi teraslı bahçedir. Botanik Parkı, çeşitli ağaçlar, çalılar ve çiçeklerin yanı sıra çeşitli kuşlar ve diğer vahşi yaşamı içeren geniş bir doğal bitki örtüsü alanıdır.

Park, huzurlu ve sakin bir atmosfer sunması nedeniyle hem yerel halk hem de turistler için popüler bir gezi yeridir. Ayrıca yerel flora ve fauna ile bölgenin tarihi hakkında bilgi edinmek için harika bir yerdir. Park yıl boyu açıktır ve giriş ücretsizdir.

Diyarbakır Kalesi

Diyarbakır Kalesi, Türkiye’nin güneydoğusunda bulunan büyük, eski bir kaledir. Orta Doğu’nun en büyük ve en etkileyici kalelerinden biridir. MS 4. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen kale, daha sonra Bizanslılar ve Selçuklular tarafından genişletilmiştir. Yüzyıllar boyunca askeri üs ve kale olarak kullanılan kale, birçok savaş ve kuşatmaya sahne oldu.

Kale, 4,5 kilometre uzunluğunda ve yer yer 12 metre yüksekliğe ulaşan, iyi korunmuş büyük bir duvarla çevrilidir. Duvar siyah bazalt taşından yapılmıştır ve yazıtlar ve oymalarla süslenmiştir. Kalenin içinde bir dizi kule, kapı ve diğer yapılar vardır. Bunlardan en etkileyici olanı, 13. yüzyılda inşa edilen ve günümüzde halen kullanılmakta olan Ulu Cami’dir.

Kale, Türk tarihinde birçok önemli olaya ev sahipliği yapmıştır. 1515 yılında Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim kaleyi fethederek Osmanlı İmparatorluğu’nun bölgedeki başkenti yapmıştır. 19. yüzyılda hapishane olarak kullanılmıştır.

Bugün, kale popüler bir turizm merkezidir ve ziyaretçiler surları ve kulelerin yanı sıra Ulu Cami’yi de keşfedebilirler. Kale aynı zamanda Diyarbakır Arkeoloji Müzesi ve Diyarbakır Tarih Müzesi de dahil olmak üzere bir dizi müzeye ev sahipliği yapmaktadır.

Diyarbakır Müzesi

Diyarbakır Müzesi, Türkiye’nin en önemli müzelerinden biridir ve bölgenin zengin tarihine ait çok çeşitli eserlere ev sahipliği yapmaktadır.

Müze 1965 yılında kurulmuş ve 19. yüzyılda inşa edilmiş büyük bir binada yer almaktadır. Arkeolojik bölüm ve etnografik bölüm olmak üzere iki ana bölüme ayrılmıştır. Arkeolojik bölüm, çanak çömlek, madeni para, mücevherat ve heykeller dahil olmak üzere Neolitik dönemden Osmanlı dönemine kadar uzanan eserlere sahiptir. Etnografik bölümde geleneksel giyim kuşam, müzik aletleri, el sanatları gibi Diyarbakırlıların kültürü ve yaşam tarzıyla ilgili öğeler yer alıyor.

Müze ayrıca bölgenin tarihi ve kültürü ile ilgili kitap ve el yazmaları içeren bir kütüphaneye de ev sahipliği yapıyor. Müze ayrıca yıl boyunca çeşitli eğitim programlarına ve etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır.

Diyarbakır Çarşısı

Diyarbakır Çarşısı, geleneksel bir pazardır. 16. yüzyıla kadar uzanan bölgenin en eski pazarlarından biridir. Çarşı, eski şehir merkezinde yer alır ve dükkanlar, tezgahlar ve restoranlarla sıralanan dar sokaklar ve ara sokaklardan oluşur. Çarşı, bedesten ve açık hava çarşısı olmak üzere iki ana bölüme ayrılıyor.

Bedesten, çarşının en eski ve en meşhur bölümüdür. Baharatlar, meyveler ve sebzeler, tekstil ürünleri, mücevherler ve diğer eşyalar dahil olmak üzere çeşitli mallar satan dükkanlar ve tezgahlarla kaplı, birbirine bağlı bir dizi tonozlu salon ve koridordan oluşur. Bedesten, ziyaretçilerin geleneksel Türk yemeklerinin tadını çıkarabilecekleri çeşitli restoran, kafe ve çayevlerine de ev sahipliği yapmaktadır.

Açık hava çarşısı, bedesten dışında yer alır ve giysi, ayakkabı ve diğer eşyalar da dahil olmak üzere çeşitli malların satıldığı dükkanlar ve tezgahların sıralandığı bir dizi sokak ve ara sokaklardan oluşur. Açık hava çarşısı, ziyaretçilerin geleneksel Türk yemeklerinin tadını çıkarabilecekleri çeşitli restoran, kafe ve çayevlerine de ev sahipliği yapmaktadır.

Diyarbakır Çarşısı hem yerel halk hem de turistler için popüler bir gezi alanıdır ve geleneksel Türk kültürünün görüntülerini, seslerini ve kokularını deneyimlemek için harika bir yerdir.

Diyarbakır Saat Kulesi

Diyarbakır Saat Kulesi, 1892 yılında inşa edilen, şehrin en ikonik yerlerinden biridir ve Diyarbakır’ın simgesi haline gelmiştir. Saat kulesi, Diyarbakır’ın eski şehrinde, tarihi Ulu Camii ve eski şehir surlarının yakınında yer almaktadır.

1892 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından yaptırılan saat kulesi, kentte kalan az sayıdaki Osmanlı yapısından biridir. Kule taştan yapılmış ve yaklaşık 25 metre yüksekliğindedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun sembolleri olan bir kubbe ve hilal ile örtülmüştür. Saat, mekanik bir sistem tarafından desteklenmektedir ve saat kulenin dört yüzünde gösterilmektedir.

Saat kulesi, Diyarbakır’da turistlerin rağbet ettiği yerlerden biri ve şehrin fotoğraflarında ve kartpostallarında sıklıkla yer alıyor. Ayrıca, kulenin etrafında sohbet etmek ve manzaranın tadını çıkarmak için sık sık toplanan yerel halk için de popüler bir buluşma yeridir. Saat kulesi ayrıca düğünler ve diğer özel günler için popüler bir mekandır.

Arkeoloji Müzesi

Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, ülkenin en önemli arkeoloji müzelerinden biridir ve bölgenin zengin tarihine ait geniş bir eser koleksiyonuna sahiptir.

Müze 1968’de kuruldu ve aslen kilise olan bir binada bulunuyor. Müze, Asur, Urartu ve Hitit kültürleri de dahil olmak üzere bölgenin eski uygarlıklarından geniş bir eser koleksiyonuna sahiptir. Müzede ayrıca Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait eserler de bulunuyor.

Müzenin koleksiyonunda heykeller, çömlekler, madeni paralar, mücevherler ve diğer eserler bulunmaktadır. Ayrıca çivi yazılı tabletler ve kil tabletler de dahil olmak üzere geniş bir antik el yazması koleksiyonuna sahiptir. Müzede ayrıca dünyanın dört bir yanından bilim adamları ve araştırmacılar tarafından kullanılan bir kütüphane ve araştırma merkezi bulunmaktadır.

Surp Giragos Ermeni Kilisesi

Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Türkiye’nin Diyarbakır şehrinde bulunan tarihi bir Ermeni Apostolik kilisesidir. Ortadoğu’daki en büyük Ermeni kilisesidir ve dünyadaki en önemli Ermeni anıtlarından biri olarak kabul edilmektedir. Kilise 16. yüzyılda inşa edilmiş ve orijinal olarak Surp Kevork (Aziz George) olarak biliniyordu. Yüzyıllar boyunca birkaç kez yıkıldı ve yeniden inşa edildi ve nihayet 2011’de restore edildi.

Kilise, çan kulesi ve geniş bir avlusu olan büyük, kubbeli bir yapıdır. İçeride, kilise Ermeni freskleri ve büyük bir sunak ile dekore edilmiştir. Kilise ayrıca, Diyarbakır’daki Ermeni cemaatine ait eserlerin sergilendiği bir müzeye de ev sahipliği yapıyor.

Türkiye’deki Ermeni mirasının önemli bir simgesi olan Surp Giragos, her yıl binlerce Ermeni ve Ermeni olmayan kişi tarafından ziyaret edilmektedir. Kilise aynı zamanda Diyarbakır’daki Ermeni cemaatinin ibadet yeri olarak da hizmet vermektedir.

Hz. Süleyman Türbesi

Hz. Süleyman Türbesi, Türkiye’nin Diyarbakır şehrinde bulunmaktadır. 1566 yılında vefat eden Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman’ın mezarı olduğu düşünülmektedir. Türbe, cami, medrese ve mezarlıktan oluşan büyük bir külliye içinde yer almaktadır. Mezarın kendisi, taş ve tuğladan yapılmış büyük, kubbeli bir yapıdır. İçeride, duvarlar karmaşık çini işçiliği ve Kuran’dan yazıtlarla süslenmiştir. Türbe, genellikle dua etmek ve tefekkür için kullanılan geniş bir avlu ile çevrilidir. Türbe, popüler bir turizm merkezidir ve bölgedeki en önemli tarihi yerlerden biri olarak kabul edilir.

Behrampaşa Camii

Diyarbakır Behrampaşa Camii, tarihi bir camidir. Tarihi 16. yüzyıla kadar uzanan bölgenin en eski camilerinden biridir. 1520 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan cami, bölgenin en önemli camilerinden biri olarak kabul ediliyor. Büyük bir merkezi kubbe ve dört minare ile geleneksel Osmanlı tarzında inşa edilmiştir. Caminin içi girift çini işçiliğiyle, duvarları ise hatlarla süslenmiştir. Cami ayrıca eski el yazmaları ve kitaplardan oluşan geniş bir koleksiyona ev sahipliği yapmaktadır. Caminin şadırvanlı ve havuzlu geniş bir avlusu vardır. İçinde çok sayıda ibadethane, kütüphane ve mihrap bulunan cami, ziyaretçilere açıktır ve şehirde popüler bir turistik mekandır.

Hasan Paşa Hanı

Diyarbakır Hasan Paşa Hanı, tarihi bir Osmanlı hanıdır. 16. yüzyılda Osmanlı Diyarbakır Valisi Hasan Paşa tarafından yaptırılmıştır ve bölgenin ayakta kalan en eski hanlarından biridir. Han, ortasında geniş bir avlu bulunan iki katlı bir yapıdır. Büyük bir giriş kapısı, kemerli pencereleri ve kapıları ve kiremit çatısı ile geleneksel bir Osmanlı tasarımına sahiptir. Han şimdi bir müzedir ve ziyaretçiler çeşitli odaları keşfedebilir ve hanın ve Diyarbakır şehrinin tarihini öğrenebilirler. Han ayrıca madeni paralar, çömlekler ve silahlar da dahil olmak üzere şehrin tarihi ile ilgili bir dizi eser ve nesneye ev sahipliği yapmaktadır.

Meryem Ana Süryani Antik Kilisesi

Meryem Ana Süryani Antik Kilisesi, Türkiye’nin güneydoğusundaki Diyarbakır şehrinde yer almaktadır. Kilise, MS 4. yüzyıla kadar uzanır ve dünyanın en eski Hıristiyan kiliselerinden biridir. Roma döneminde bölgede yaşayan Süryani Hristiyanlar tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır. Kilise, Süryani Hristiyanlar için önemli bir mekan ve günümüzde de ibadethane olarak kullanılıyor.

Kilise ilk olarak MS 4. yüzyılda inşa edilmiş ve Meryem Ana’ya adanmıştır. Merkezi bir nef ve iki yan nef ile geleneksel Asur tarzında inşa edilmiştir. Kilisenin duvarları taştan, çatısı ise ahşaptan yapılmıştır. Kilise, 16. yüzyılda ve 19. yüzyılda yeniden restore edilmiştir.

Meryem Ana Süryani Antik Kilisesi, bölgedeki Süryani Hristiyanlar için önemli bir mekandır ve her yıl çok sayıda hacı tarafından ziyaret edilmektedir. Aynı zamanda popüler bir turizm merkezidir ve bölgedeki Süryani varlığının bir simgesidir. Kilise, Asur halkının zengin tarihinin ve inançlarının bir hatırlatıcısıdır.